فصل هفتم : اتصالات

اﺗﺼﺎﻻت ﺟﻮﺷﯽ: ( Welded Joints ) 

اﻧﻮاع اﺗﺼﺎﻻت ﺟﻮﺷﯽ ﺑﻪ ﭘﻨﺞ دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪي ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ:

1_ ﺳﺮ ﺑﻪ ﺳﺮ : (  butt joint  ) 

2_ گوشه ای : ( corner joint  ) 

3_ سپری :  (  T_joint  ) 

4_ لبه روی هم : (  lap joint  ) 

5 _ لبه ای : (  edge joint  ) 

ﺑﺨﺸﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﯾﮏ اﺗﺼﺎل ﺟﻮﺷﯽ : 

1_ زاویه شیار ( Groove Angel ) 

زاوﯾﻪ ﺑﯿﻦ دو ﺳﻄﺢ ﭘﺦ زده ﺷﺪه را زاوﯾﻪ ﺷﯿﺎر ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻘﺪار آن ﻣﻌﻤﻮﻻً 65-70 درﺟﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.

2_ زاویه پخ ( Angel Bevel ) 

زاوﯾﻪ اي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﭘﺦ زدن ﻗﻄﻌﺎت اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﺷﻮد. ﮐﻪ ﻣﻘﺪار آن ﻣﻌﻤﻮﻻً 30-35 درﺟﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.

3_ ﻓﺎﺻﻠﻪ درز رﯾﺸﻪ  ( Root Opening or Gap ) 

ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ دو ﻗﻄﻌﻪ در ﻧﺎﺣﯿﻪ رﯾﺸﻪ اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر دﺳﺘﺮﺳﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ رﯾﺸﻪ اﺗﺼﺎل و ﺟﻬﺖ رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻧﻔﻮذ ﺑﻬﺘﺮ . ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﯿﻦ 2 ﺗﺎ 3 ﻣﯿﻠﯽ ﻣﺘﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد.

4_ رﯾﺸﻪ ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ ( Root Size Face or Land ) 

ﻣﻌﺎدل ﻓﺎرﺳﯽ آن ﭘﺎﺷﻨﻪ ﺟﻮش ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ . ﺑﺨﺸﯽ از ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻗﻄﻌﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﻣﺎﺷﯿﻨﮑﺎري ﻗﺮار ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮد، ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً آن را mm 2 در ﻧﻈﺮ ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ. ﭘﺎﺷﻨﻪ ﺟﻮش ﮐﻢ ﺑﺎﻋﺚ ﺳﺮ رﻓﺘﻦ ﻣﺬاب و ﭘﺎﺷﻨﻪ ﺟﻮش زﯾﺎد ﺑﺎﻋﺚ ﻋﺪم ﻧﻔﻮذ ﻣﯽﮔﺮدد.

5_ اندازه پخ ( Depth of Bevel ) 

اﯾﻦ اﻧﺪازه ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻗﻄﻌﻪ ﮐﺎر ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.

6_ پاشنه جوش ( RootFace ) 

ﺣﺎﺻﻞ ﺿﺮب ﭘﺎﺷﻨﻪ ﺟﻮش در ﻋﺮض ﻗﻄﻌﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.

ﻧﻤﺎي ﯾﮏ ﺟﻮش ﺗﮑﻤﯿﻞ ﺷﺪه: 

ﺳﻄﺢ ﺟﻮش  ( Weld Face ) 

ﭘﻨﺠﻪ ﺟﻮش  ( Weld Toe ) 

رﯾﺸﻪ ﺟﻮش  ( Weld Root ) 

ﺳﻄﺢ رﯾﺸﻪ ( Root Surface ) 

اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ذوب و ﻧﻔﻮذ ﺟﻮش ﺷﯿﺎری ( Groove Weld ) 

ارﺗﻔﺎع ﮔﺮده ﺟﻮش: ( Fusion Face ) 

ﻣﻨﻄﻘﻪ اي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻤﻞ ذوب ﻓﻠﺰ ﭘﺎﯾﻪ از آﻧﺠﺎ آﻏﺎز ﻣﯽ ﮔﺮدد.

مرز جوش : (  Weld Interface ) 

ﺑﻪ ﻣﺮز اﯾﺠﺎد ﺷﺪه ﻣﯿﺎن ﻓﻠﺰ ﺟﻮش و ﻓﻠﺰ ﭘﺎﯾﻪ ، ﻣﺮز ﺟﻮش ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد.

 عمق ذوب : (  Depth of Fusion ) 

ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻋﻤﻮدي ﻣﯿﺎن ﻣﺮز ﺟﻮش و ﺳﻄﺢ اوﻟﯿﮥ ﺷﯿﺎر ، ﻋﻤﻖ ذوب اﻃﻼق ﻣﯽ ﮔﺮدد.

سطح جوش : ( Weld Face ) 

ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪه از ﺟﻮش در ﺳﻄﺢ ﮐﺎر ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد.

نفوذ ریشه : ( Root Penetration ) 

ﻓﺎﺻﻠﻪ اي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﻠﺰ ﺟﻮش در ﻓﻠﺰ ﭘﺎﯾﻪ ، در ﻧﺎﺣﯿﻪ رﯾﺸﻪ ﻧﻔﻮذ ﮐﺮده ﺑﺎﺷﺪ. 

نفوذ اتصال : ( Joint Penetration ) 

ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﯿﺎن ﻋﻤﯿﻖ ﺗﺮﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺟﻮش ﺗﺎ ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ ﭘﺎﯾﻪ و از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﺳﺘﺤﮑﺎم اﺗﺼﺎل ، ﺗﺎﺑﻌﯽ از ﻧﻔﻮذ اﺗﺼﺎل ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ، ﻟﺬا ﺑﻪ اﯾﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﺎﯾﺰ ﺟﻮش ﻧﯿﺰ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد.

ﻣﻨﻄﻘﮥ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺣﺮارت : ( Heat Affected Zone or H.A.Z ) 

ﻧﺎﺣﯿﻪ اي در ﻓﻠﺰ ﭘﺎﯾﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ذوب ﻧﺸﺪه وﻟﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮاﺗﯽ در ﺧﻮاص ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﯾﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﯿﮑﺮوﺳﮑﻮﭘﯽ آن در اﺛﺮ اﻋﻤﺎل ﺣﺮارت اﯾﺠﺎد ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ.

اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ #ذوب و ﻧﻔﻮذ ﺟﻮش ﻧﺒﺸﯽ : ( Fillet Weld ) 

ﺳﻄﺢ ﺟﻮﺷﻬﺎي ﻧﺒﺸﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺼﻮرت ﻣﺤﺪب (Convex) و ﯾﺎ ﻣﻘﻌﺮ (Concave) ﺑﺎﺷﺪ.

ﺳﺎق ﺟﻮش: ( Leg  ) 

ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﯿﺎن رﯾﺸﻪ اﺗﺼﺎل ﺗﺎ ﭘﻨﺠﻪ ﺟﻮش ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد. 

رﯾﺸﻪ ﺟﻮش: ( Weld  Root ) 

ﺑﻪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻣﯿﺰان ﻧﻔﻮذ ﻓﻠﺰ ﺟﻮش در ﻓﻠﺰ ﭘﺎﯾﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد

ﮔﻠﻮﺋﯽ ﺗﺌﻮري: ( Theoretical Throat ) 

ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻋﻤﻮد از رﯾﺸﻪ اﺗﺼﺎل ﺗﺎ وﺗﺮ ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﻣﺜﻠﺚ ﻣﺘﺴﺎوي اﻟﺴﺎﻗﯿﻨﯽ ﮐﻪ در ﻣﻘﻄﻊ ﺟﻮش ﻧﺒﺸﯽ ﻣﺤﺎﻃﻪ ﻣﯽ ﮔﺮدد اﺗﻼق ﻣﯽ ﺷﻮد.

گلوئی موثر : ( Effective  Throat ) 

ﮐﻮﺗﺎه ﺗﺮﯾﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ از رﯾﺸﻪ ﺟﻮش ( Weld  Root ) ﺗﺎ ﺳﻄﺢ آن ﺑﺪون در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻘﺪار ﺗﺤﺪب ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.

گلوئی واقعی : ( Actual Throat ) 

ﮐﻮﺗﺎه ﺗﺮﯾﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ از رﯾﺸﻪ ﺟﻮش ( Weld  Root )  ﺗﺎ ﺳﻄﺢ ﺟﻮش ﻧﺒﺸﯽ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻘﺪار ﺗﺤﺪب ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.

ﻧﺤﻮه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺳﺎق ﺟﻮش در اﺗﺼﺎﻻت ﻧﺒﺸﯽ :

ﻋﻤﻮﻣﺎً در اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ﻣﺒﻨﺎي ﻃﺮاﺣﯽ اﺗﺼﺎل ﻧﺒﺸﯽ ﻣﻘﺪار ﺳﺎق ﺟﻮش ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻘﺪار ﺳﺎق و ﮔﻠﻮﺋﯽ ﺟﻮش از ﻓﺮﻣﻮل زﯾﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد:

W=0.7 x T

A=W x 0.7

ﮐﻪ در آن W ﺳﺎق ﺟﻮش ، A ﮔﻠﻮﺋﯽ ﺟﻮش وT #ﺿﺨﺎﻣﺖ #ﻗﻄﻌﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.

ﻣﺜﺎل: #ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻓﻠﺰ ﭘﺎﯾﻪ 10 ﻣﯿﻠﯽ ﻣﺘﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ . ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺳﺎق و ﮔﻠﻮﺋﯽ ﺟﻮش؟

W=0.7 x 10 = 7

A= 7 x 0.7 = 4.9

اﺻﻄﺎﺣﺎت دﯾﮕﺮ:

ﻣﻬﺮه ﺟﻮش : ( Weld Bead ) 

#رﺳﻮب ﺟﻮش ﺣﺎﺻﻞ از ﯾﮏ ﭘﺎس ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.

لایه جوش : ( Weld Layer ) 

ﺑﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻻﯾﻪ ﻫﺎي #ﺟﻮش در ﯾﮏ ﺟﻮش ﭼﻨﺪ ﭘﺎﺳﻪ اﺗﻼق ﻣﯽ ﮔﺮدد.

ﺟﻬﺖ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﯿﺪن ﻣﯿﺰان ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ در ﻗﻄﻌﺎت از ﺳﻪ ﺗﮑﻨﯿﮏ ﺟﻮﺷﮑﺎري اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد:

• ﺗﮑﻨﯿﮏ ﯾﮏ ﮔﺎم ﺑﻪ ﻋﻘﺐ  ( Back Step ) 

در اﯾﻦ روش ﺟﻬﺖ ﭘﯿﺸﺮوي ﻫﺮ ﭘﺎس ﺟﻮش، ﻣﺨﺎﻟﻒ راﺳﺘﺎي ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﮐﻠﯽ ﺟﻮﺷﮑﺎري ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. 

• ﺗﮑﻨﯿﮏ ﭘﻠﻪ اي ( Block Sequence ) 

ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از ﺟﻮﺷﮑﺎري ﻃﻮﻟﯽ و ﭘﻠﻪ اي در ﺟﻮﺷﻬﺎي ﭼﻨﺪ ﭘﺎﺳﻪ ﻣﺪاوم ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ در آن، ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﯾﺎ ﻧﺎﻗﺺ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﭘﻠﻪ اي در ﻣﻘﻄﻊ ، ﻗﺒﻞ از ﭘﺮ ﮐﺮدن ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﯿﺎن آﻧﻬﺎ ، ﺟﻮﺷﮑﺎري ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ.

• ﺗﮑﻨﯿﮏ آﺑﺸﺎري  ( Cascade Sequence ) 

در اﯾﻦ روش ﻫﺮ ﭘﺎس ﺟﻮش ﺑﻠﻨﺪﺗﺮ از ﭘﺎس ﻗﺒﻠﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ ﻫﺮ ﻻﯾﻪ ، ﻻﯾﻪ ﻗﺒﻠﯽ را زﯾﺮ ﺧﻮد ﻣﺪﻓﻮن ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ.

ﻗﺴﻤﺖ اﺿﺎﻓﯽ اﻧﺘﻬﺎﯾﯽ  ( RUN  OUT  TAB ) 

در ﺑﺮﺧﯽ از ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎ ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺦ ﻫﺎ را ﺗﺎ اﻧﺘﻬﺎﯾﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ اﺗﺼﺎل ﮐﺎﻣﻼً ﭘﺮ ﮐﺮد . در اﯾﻦ ﻣﻮارد از ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي اﺿﺎﻓﯽ اﻧﺘﻬﺎﯾﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺑﺎ اداﻣﻪ #ﺟﻮﺷﮑﺎري در درون اﯾﻦ ﻗﻄﻌﺎت ﺟﺎﻧﺒﯽ ، از ﭘﺮ ﺷﺪن ﺗﻤﺎم ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي #اﺗﺼﺎل ﺗﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺎ ﯾﮏ #ﻓﻠﺰ ﺟﻮش ﺑﯽ ﻧﻘﺺ ، اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺗﺮﮐﯿﺎت اﯾﻦ #ﻗﻄﻌﺎت ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ روي ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻓﻠﺰ ﺟﻮش ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﻨﻔﯽ ﺑﮕﺬارﻧﺪ.